Miranda July - All Fours

 Í ritgerðinni The Double Standard of Aging í ritgerðarsafninu On Women fjallar Susan Sontag um hvernig líf kvenna breytist með aldrinum í samanburði við líf karla. Ritgerðin er frá árinu 1972 en flest í henni á enn vel við um viðhorf samfélagsins til kenna og karla. Hún lýsir því hvernig karlar öðlast meiri reisn og virðuleika með aldrinum á meðan konur eru smánaðar og hæddar fyrir að eldast, líkömum þeirra mætt með viðbjóði. Vilji þær öðlast samþykki skulu þær líta út fyrir að vera á tángingsaldri allt sitt líf. 

“Once past youth, women are sundered to inventing (and maintaining) themselves against the inroads of age. Most of the physical qualities regarded as attractive in women deteriorate much earlier in life than those defined as “male”. Indeed, they perish fairly soon in the normal sequence of body transformation. The “feminine” is smooth, rounded, hairless, inlined, soft, unmuscled—the look of the very young; characteristics of the weak, of the vulnerable: eunuch traits, as Germaine Greer has pointed out. Actually, there are only a few years—late adolescence, early twenties—in which this look is physiologically natural,”

Sögumaður skáldsögunnar All Fours eftir Miröndu July lýsir sjálfri sér sem blessunarlega grannri og hún hafi ekkert haft fyrir því í gegnum tíðina að halda sér þannig. Hún er 45 ára, smáþekkt listakona sem ákveður að keyra frá Los Angeles til New York. Undir venjulegum kringumstæðum hefði hún flogið þessa leið en ferðin er farin til að kanna, eða hafna núlltilgátu eiginmannsins um að hún henni leiðist í raun lífið og sé í grundvallaratriðum vonsvikin. Að hún fallir undir þann hóp fólks sem finni sig best í að leggja bílnum. Fólk sem þarf að fá húrrahóp fyrir vel unnin störf, að smokra sér í þröngt stæði. Fólk sem nærist á hrósinu en leiðist retina af tímanum. Hinn hópinn fylli fólk sem hefur eiginleika til að njóta þess að keyra þrátt fyrir að leiðinn sæki að. Það þarf ekki klapp fyrir öll smáviðvik heldur fær ánægju af því að klappa hundi eða vera með barninu sínu. Það er nóg fyrir þennan hóp ökumanna.  

Þessi kenning um aksturslag gæti hugsanlega sagt okkur eitthvað um hvernig það er að eldast og hvernig fólki tekst að haldast á beinu brautinni. Bókin gefur beinu brautinni í raun langt nef. Hún tekst á við nýjar hugmyndir um hvernig hjónabandið lítur út. Hún fjallar um frelsi frá gömlum hugmyndum og hvað það þýðir að horfa framan í breytingaskeiðið. Sögupersónan er að takast á við eitthvað sem líkist helst unglingsárunum með uppreisn og líkamlegum hvötum sem gera kröfur um að fá að stjórna. Þannig er breytingaskeiðið bæði frelsandi og ógnandi um leið. Það er leiðin að því að gera konur ósýnilegar og það hræðir þær óendanlega en það er líka hægt að leika sér frjáls þegar enginn er að horfa. Við erum þó mest upptekin af því hvernig líkaminn hættir að virka eins og við viljum. Það er í besta falli óþægilegt og í versta falli óviðundandi. Hvernig á að takast á við það að manneskjan sem þú ert núna mun hverfa eftir nokkra mánuði? 

Sögupersónan upplifir kynferðislega uppvakningu og mér í takt við skrif Sontag finnst óþægilegt að horfa upp á það. Sontag skrifar um hvernig að samfélagið samþykkir að karlar yngi upp og horfi með viðbjóði á þegar konur voga sér að gera það sama. Ég segi nú ekki að ég hafi upplifað viðbjóð en ég vildi helst bara að hún hætti þessu veseni og kæmi sér aftur út á þjóðveginn. Það var eitthvað vandræðalegt við þetta. Eins og ég væri að lesa persónulega fantasíu sem ætti bara heima í dagbók einhverrar sem vill láta taka sig alvarlega en ekki í prentaðri skáldsögu. Það var hennar frelsi sem gerði mig vandræðalega. Í stað þess að segja mér frá því hvernig viskan tekur sér bólstað í líkamanum. Frá þakklætinu fyrir barnið sem kom í heiminn þökk þeirri hormónarúsibanareið sem senn er á enda. Þá segir hún mér frá hömlulausri þránni sem keyrir hana áfram. Hún segir mér hún vilji vera frjáls og hún ætli að lifa. Ég veit hvernig samfélagið mun smána hana en ég stend samt með henni. Get ekki annað. 

En í vakningunni og frelsisþránni sér hún að hún þarf að líta öðruvísi út en hún gerir. Hún er ekki með “rétta”líkamann og fer í gegnum harkalega líkamsrækt til að verða boðleg. Það er ekki í lagi að líta út fyrir að vera 45 ára. Sögupersónan hefur enn ekki frelsi til þess frekar en aðrar konur. 

Ég fer á netið og sé að Miranda July er sjálf listakona og líf hefnnar á margt sameiginlegt með lífi sögupersónunnar. Hún hefur unun að því að dansa og hún er mjög aðlaðandi. Hungrið fyrir lífinu sést á henni. Hún hefur sérviskulegan svip á snoppufríðu andlitinu sem segir mér að hún ætli sér ekki að lifa inni í kassanum. Hún segist á einum stað hafa áttað sig á að hún væri raunverulega frjáls en væri sofandi við stýrið. Sögupersónan keyrði kannski vakandi út í skurð. Og Miranda July er bílstjóri sem neitar að sofa við stýrið.